75 2516 Literature Celan P 1920 1970
- All lvs. w. filing holes in left blank margin.
= At the beginning of 1957, the Dutch composer Jaap Geraedts (1924-2003) was diligently looking for a Jewish lyricist who would like to write a full-length oratorio with him in which the suffering of the Jews during the Nazi dictatorship is expressed. He wanted the polyphonic choral work to be 'a contemporary psalm', with features of a fugue, a tense musical work that culminates in a conclusion in which Jewish suffering is transformed, incorporated into a larger whole of world history. Jaap Geraedts turns to Jacques Presser, who draws his attention to Maurits Mok and Abel Herzberg. But when Geraedts reads Paul Celan's poem 'Todesfuge' ('Fugue of Death') in February 1957, he addresses the Jewish German-speaking poet in Paris and sends him a five-page draft in which the global three-way division ('the birth of madness', 'the catastrophe' and the 'renewal; reconciliation and song of praise') has already been outlined. Paul Celan receives the request under unfavorable circumstances. He sees no renewal or reconciliation around him, but rather signs of renewed anti-Semitism ("Wenn ich meine Einstellung kurz charakterisieren darf: für mich bleiben diese Dinge, auch heute noch, in ein Dunkel getaucht, tiefer als man es gemeinhin wahrhaben will, ich sehe, wenn ich ehrlich sein soll, keinerlei "Silberstreifen" am Horizont"). During lectures in Germany, he is ridiculed and confronted with false accusations of plagiarism. He hesitates, doubts, indicates that Geraedts' plan should be broader ("Ich will versuchen, es auch anders zu formulieren: ein Oratorium wie das von Ihnen geplante müsste, für mein Gefühl, zeitich umfassender (mithin unbegrenzter) gestaltet sein, als man es, auf den erste Blick, konzipieren mag") but then, in the second letter, agrees to write the text ("Ich will versuchen, den Text zu schreiben, den Sie von mir erwarten"). The first letter, in which Celan explains his circumstances and expresses his doubts, was never finished by Celan, therefore not signed, and was sent together with the second letter in one envelope, as he explains in the second letter: "Ich habe - der beiliegende, nicht zu Ende geschriebene Brief soll es Ihnen zu beweisen versuchen - immer wieder an Ihren Brief gedacht (...)". The oratorio text was never written, despite repeated attempts by Jaap Geraedts to persuade Paul Celan to collaborate.
ADDED: a tyescript letter by the "Deutsche Verlags-Anstalt Gmbh." to Jaap Geraedts, dated "2. Juli 1957", 1 leaf, recto only, w. the firm's printed letterhead and a typescript postcard by the same.
- Both w. filing holes in left blank margin; the letter sl. frayed in lower blank margin, the postcard w. 2 sm. tears.
= Answering a request by Geraedts for information to contact Paul Celan, the postcard providing his address and the letter i.a. reading: "Über Ihre Bemühngen um einen Kontakt mit Herrn Celan freuen wir uns und möchten Ihnen empfehlen, sich nog etwas zu gedulden. Wir zweifeln nicht daran, daß er Ihnen sofort nach seiner Rückkehr nach Paris antworten wird."
WITH: Geraedts, P. (1924-2003). Two TYPESCRIPT LETTERS SIGNED and 1 AUTOGRAPH LETTER SIGNED to Paul Sars, dated from "Scheveningen, 1 maart '90" to "Scheveningen 5 october 1995", together 4 lvs., recto only, 2x w. orig. envelope.
= Providing extensive information on the background of his plan to compose the oratorium as well as on the letters by Celan. In the last letter he endorses the letters to Sars. "(...) wanneer ik dit plan nu herlees schaam ik mij over de mateloze pretentie en het ontoereikend inzicht in de tragische essentie van het thema waaraan ik mij wilde wagen. Meer nog dan destijds treft mij dan ook de ernst, en de uitvoerigheid waarmee Celan in zijn eerste brief (1 [sic] juli 1957) op mijn plan reageerde (...). Tijdens het weekend van 8-10 maart hadden Paul Celan en ik een korte ontmoeting in Parijs. Hiervan herinner ik mij weinig, behalve zijn aarzelende en naar mijn gevoel niet werkelijk meer geïnteresseerde houding t.o.v. het oratoriumplan. Achteraf heb ik het vermoeden dat hij mijn artistieke en menselijke onrijpheid van destijds heeft aangevoeld en (terecht!) heeft vermoed dat ik tegen een opgave als het realiseren van een dergelijk werk niet opgewassen zou zijn. (...)". On the correspondence of Celan and Geraedts, see at large: P. Sars (ed.), Paul Celan, Jaap Geraedts - Keinerlei "Silberstreifen" am Horizont - Der Briefwechsel des Dichters mit dem Komponisten (Zürich/ Münster, 2013). SEE ILLUSTRATION PLATE CXI.